HUYỀN THOẠI PHẠM XUÂN ẨN Phạm Xuân Ẩn, cái tên như cuộc đời ông đầy bí ẩn với những bức màn chưa được vén lên sau hơn 40 năm kể từ khi chiến tranh kết thúc. Ông sinh năm 1927 tại xã Bình Trước, Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai, trong gia đình một viên chức cao cấp của chính quyền thuộc địa. Ngay từ khi còn đi học, Phạm Xuân Ẩn đã ý thức được vận mệnh đất nước đầy rối ren khi đó "nữa thực dân, nữa phong kiến", có lẽ vì vậy mà từ khi niên thiếu ông đã luôn nung nấu lý tưởng đấu tranh giành độc lập cho dân tộc.
Đến năm 1945, ông gia nhập Việt Minh khi còn khá trẻ ngay sau khi Cách mạng Tháng 8 thành công.
|
|
Nhiệm vụ tình báo đầu tiên của Phạm Xuân Ẩn bắt đầu từ năm 1950, Năm 1950, ông vào làm ở Sở thuế quan Sài Gòn. Thực chất lúc này ông được Việt Minh giao nhiệm vụ tìm hiểu tình hình vận chuyển hàng hóa, khí tài quân sự và quân đội từ Pháp sang Việt Nam và từ Việt Nam về Pháp. Ông cũng là một trong đội ngũ tình báo có tới 14.000 người được Chính quyền Cách mạng “cài cắm” ở Miền Nam Việt Nam trong thời gian này. Chính thức từ lúc này, Phạm Xuân Ẩn đang mang trên mình hai cuộc đời, mà cuộc đời nào cũng đều rất thật.
Năm 1953 tại rạch Cái Bát, Cà Mau trong rừng U Minh, dưới sự chủ tọa của Lê Đức Thọ (khi này là Phó Bí thư kiêm Trưởng ban Tổ chức Trung ương Cục miền Nam), Phạm Xuân Ẩn được chính thức kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam. Oái oăm, qua năm sau, ông bị chính quyền Sài Gòn gọi nhập ngũ và trưng dụng làm bí thư phòng Chiến tranh tâm lý trong Bộ Tổng hành dinh quân đội Liên hiệp Pháp.
Nhà chỉ huy tình báo Trần Quốc Hương, người trực tiếp chỉ đạo ông Ẩn nhớ lại: "Nơi đây, Ẩn kết thân với đại tá Sdward Lansdale - Trưởng phái bộ quân sự đặc biệt của Mỹ (SMM), thực chất chỉ huy CIA ở Đông Dương dưới vỏ vọc trưởng phái đoàn quân sự Mỹ (US.MAAG)(kẻ tạo ra chiến dịch chúa vào nam hay gọi là bắc 54)". Với tầm nhìn chiến lược nhằm chuẩn bị "đón đầu" sẽ 'chạm trán" với Mỹ, năm 1957, ông Trần Quốc Hương đã đề xuất cấp trên cho Phạm Xuân Ẩn du học tại Mỹ.
Cấp trên đã dặn dò ông: "Phải học cho giỏi về nghiệp vụ, đồng thời tìm hiểu kỹ về nước Mỹ, về nền văn hóa Mỹ, về phong tục tập quán, về cách làm việc, về tâm lý, cá tính của người Mỹ. Phải tư duy và làm việc như người Mỹ". Phạm Xuân Ẩn đã thực hiện một cách xuất sắc. Và điều này đã ảnh hưởng lâu dài đến tính cách, nghiệp vụ tiếp cận lẫn giải quyết công việc của ông. Không giấu giếm, ông từng phát biểu đã học ở người Mỹ: "Họ chỉ cho tôi cách nhìn sự vật theo con mắt của người khác, phê phán bản thân mình trước hết. Họ dạy các thế hệ biết lao động, biết trở về thực tế".
Sang Mỹ, ông Ẩn theo học về ngành báo chí và khi nhận tin ông Trần Quốc Hương bị chính quyền Sài Gòn bắt. Vậy ở lại hay về? Sau này, ông Ẩn thổ lộ cùng ông Hương: "Bên nhà báo sang Anh Hai mệt nặng nên không đến, em biết anh đã bị bắt. Nhưng em tin anh sẽ không khai ra em nên em về".
Ông Ẩn về đến Sài Gòn vào ngày 10-10-1959. Với nhiều tài liệu đã công bố, ta ít nhiều có thể biết được giai đoạn này về cuộc đời ông Phạm Xuân Ẩn. Đại khái, bấy giờ, Sở Nghiên cứu chính trị xã hội, tức cơ quan mật vụ Phủ tổng thống do Trần Kim Tuyến đứng đầu "đang muốn đặt người của Sở sang Việt tấn xã để theo dõi hoạt động của số nhân viên được gửi đi làm tình báo ở các nước, dưới danh nghĩa Việt tấn xã", ông Ẩn đã được chọn.
|
Sang Việt tấn xã, ông Ẩn có "5 nhiệm vụ chính: -Thứ
nhất là theo dõi, đốc thúc các điệp viên được Sở Nghiên cứu chính trị
đưa đi làm tình báo ở nước ngoài dưới vỏ bọc của Việt tấn xã. Thứ hai,
đọc các tin tức lấy từ báo chí từ các tòa đại sứ ở nước ngoài gửi về,
rồi phân tích, tổng hợp thành báo cáo để Tổng giám đốc Việt tấn xã gửi
cho Văn phòng báo chí Ngô Đình Diệm. -Thứ
ba, giúp Việt tấn xã viết cho xong cuốn sách về nghề báo lấy tên là
"Săn tin" được các cố vấn Mỹ cùng các biên tập viên ở đây đang soạn
thảo.
-
Thứ tư, thay mặt tổng giám đốc đi họp hàng ngày với Giám đốc báo chí Bộ
Thông tin, Giám đốc Phòng Thông tin Mỹ, Giám đốc Phòng Thông tin Anh.
-Thứ
năm, lo việc giao tế với các cơ quan nước ngoài, nhất là Mỹ, Anh và Phủ
Tổng thống về những tin tức va chạm đến các cơ quan này".
Rồi
qua nhiều mối quan hệ, Phạm Xuân Ẩn trở thành phóng viên của Hãng
Reuters, The New York Time… Không dừng lại đó, ông Ẩn đã tạo được "vỏ
bọc" đáng tin cậy từ phía người Mỹ, khi quen thân với trùm CIA
Lansdale(kẻ tạo ra chiến dịch chúa vào nam hay gọi là bắc 54) từ phía
chính quyền Sài Gòn, thông qua Trần Kim Tuyến - người chỉ huy an ninh
mật vụ thời Ngô Đình Diệm. Nhờ vậy, ông đã tiếp cận với nhiều thông tin
mật từ Bộ Quốc phòng, thậm chí còn có thể "lên trực thăng của Phủ Tống
thống đi khắp mọi nơi".
Một
trong những thành tích tạo ra dấu ấn Phạm Xuân Ẩn, chính là ông đã
chuyển được tài liệu Kỹ thuật và chiến tranh dành cho các Chiến dịch
chống những người yêu nước. Kế hoạch này là bản đề cương chi tiết về tái
cấu trúc quân đội VNCH, trong đó có việc đặt quân lực VNCH, Tự vệ dân
sự, lực lượng Bảo an trong cùng hệ thống chỉ huy. Kế hoạch được đem đến
Sài Gòn vào đầu năm 1961, lập tức một bản sao đã chuyển đến Trần Kim
Tuyến. Ông Tuyến giao cho ông Ẩn phân tích để ông ta nắm bắt toàn bộ
chiến lược mới. Ngay cả Tổng tham mưu trưởng Trần Văn Đôn cũng chuyển
cho ông Ẩn nhiều tài liệu bổ sung khác nhằm trình bày ý tưởng và hành
động tương ứng của cố vấn Mỹ; kể cả bản sao Chiến dịch chống lại các lực
lượng phi chính quy. Toàn bộ tài liệu này được ông Ẩn chuyển ra Hà Nội
vào năm 1962. Ông
Mười Nho, cấp trên trực tiếp chỉ huy của ông Ẩn đánh giá: "Cả tỉ đô la
cũng không thể mua được tài liệu như vậy. Việc hiểu địch đã giúp ta có
kế hoạch chủ động đối phó, các đợt càn quét dữ dội của quân ngụy sau đó
hầu hết chỉ nhằm vào chỗ trống. Thất bại hoàn toàn trong trận Ấp Bắc đã
buộc Mỹ chấm dứt theo đuổi kế hoạch chiến tranh đặc biệt và tìm kiếm một
chiến lược mới". Về
sự đóng góp của nhà tình báo Phạm Xuân Ẩn nói chung, theo Trần Quốc
Hương cho biết, ông đã từng nghe các đồng chí ở Trung ương kể lại rằng
sau khi đọc các báo cáo của ông Ẩn lúc ở Mỹ: "Bác Hồ xúc động thốt lên:
Đọc báo cáo mà cứ như đang ở ngay trung tâm New York!". Hay
sau khi đã về nước, hoạt động trong lòng địch, những báo cáo của ông Ẩn
vô cùng chính xác, sinh động khiến Đại tướng Võ Nguyên Giáp phải hài
lòng tấm tắc: "Cứ như ta đang ở trong bộ tổng tham mưu địch". Nhà
sử học mỹ La-ri Bơ-man lập luận: "Có ai có thể buộc cho Ẩn cái tội là
đã đấu tranh bảo vệ đất nước trước sự xâm lược của quân đội nước ngoài
để lập nên những chính phủ bù nhìn? Nếu đổi lại là tôi thì tôi cũng sẽ
chiến đấu cho đất nước mình như vậy. Trong khi hiện nay chúng ta đang nỗ
lực cho hòa bình, hàn gắn vết thương chiến tranh cùng hướng tới tương
lai tốt đẹp hơn thì những người chỉ trích ấy vẫn cứ mãi vật lộn với cuộc
chiến của quá khứ, khăng khăng rằng lẽ ra họ đã thắng. Đây là quan điểm
hẹp hòi và cố chấp." Nhưng
cuộc đời luôn phải có những cuộc chia ly, lúc 11:20 sáng ngày
20.9.2006, Thiếu tướng tình báo Phạm Xuân Ẩn đã qua đời tại Quân y viện
175, TP. Hồ Chí Minh sau một thời gian lâm bệnh nặng, hưởng thọ 80 tuổi. Cuộc
đời của một nhà tình báo lỗi lạc, một con người mang trên mình cả hai
cuộc đời và cuộc đời nào cũng rất thật đã chính thức kép lại tại đây.
Nhưng những cống hiến của ông cho sự nghiệp giải phóng dân tộc vẫn còn
sống mãi như mơ ước lớn nhất của Phạm Xuân Ẩn khi còn niên thiếu sống
trong một quốc gia hoàn toàn độc lập. Kính cẩn nghiêng mình trước huyền thoại tình báo quân đội nhân dân VIỆT NAM.
|
|