Cuộc sống trong hang đá thời chống Mỹ của người dân Quảng Bình
Thời chống Mỹ, hàng chục hang động ở Quảng Bình được sử dụng làm công xưởng sản xuất, lớp học hay trạm xá…
Quảng Bình được đánh giá là khối đá vôi lớn nhất bán đảo Đông Dương, chủ yếu nằm vắt vẻo trên đỉnh Trường Sơn, giáp biên giới Việt - Lào. Vùng đất này cũng có lượng mưa lớn, đến 3.000 mm mỗi năm. Đây là hai điều kiện cần thiết để hình thành hang động, khiến Quảng Bình được mệnh danh là "vương quốc hang động", với khoảng 400 hang lớn nhỏ.
Những năm cuối cuộc chiến chống Mỹ, từ 1968 đến 1974, hàng trăm hang động ở Quảng Bình được sử dụng làm nơi trú ẩn của nhân dân và bộ đội, tránh các cuộc oanh tạc phá hoại của giặc Mỹ.
Ở phía nam tỉnh Quảng Bình, xã miền núi Ngân Thủy, huyện Lệ Thủy có đập thủy lợi Cẩm Ly, cấp nước cho hai huyện Lệ Thủy và Quảng Ninh. Chính vì thế xã Ngân Thủy trở thành trọng điểm đánh phá, ngăn cản công cuộc sản xuất lương thực tiếp tế cho miền Nam.
Để tiếp tục sản xuất và chiến đấu, nhân dân, bộ đội phải trú trong các hang động. Ở thôn Khe Sung, xã Ngân Thủy, bây giờ có ba hang lớn gần nhau được bộ đội sử dụng, gồm các hang Đại tướng, thông tin A72 và hang Văn công. Trong đó, hang Đại tướng được Đại tướng Võ Nguyên Giáp dừng chân, dùng làm sở chỉ huy cho các chiến dịch ở Bình Trị Thiên.
Hang Văn công có sức chứa lên đến
cả nghìn người, xây thành nhiều bậc lớn làm sàn diễn văn nghệ. Hang
thông tin A72 được bộ đội thông tin đóng quân, là trung tâm thông tin
huyết mạch trên “Đường dây thống nhất”.
Cách khu này khoảng 20 km là hang quân khí, quân nhu, hang dành cho học sinh dân tộc nội trú, hang cửa hàng...